Türkiye’de Dijitalleşme

Türkiye’nin dijitalleşmede nerede veya hangi seviyede olduğuna geçmeden önce dijitalleşme nedir irdelemekte fayda var. Çünkü, şu sıralar çok popüler olan “dijital” terimini günlük hayatımızda sık sık kullanmaktayız. Örneğin bireyler olarak akıllı telefondaki uygulamadan alışveriş yaptığımızda veya trafik durumunu takip ettiğimizde aslında biz dijitalleşmiyor dijitalleşmiş bir teknolojiyi kullanıyoruz!

Teknik olarak dijitalleşme, bilginin bilişim teknolojisindeki depolamanın en küçük temel ünitesi olan bit formatındaki dijital yapıya dönüştürülmesidir ki dijitalin etimolojik anlamı, rakam anlamına gelen digit’ten türeyen rakamların kullanılmasıdır. Dolayısıyla, rakam serileri kullanılarak görüntü, ses, sinyal vb oluşturulmaktadır.

2000 yılında Amerika’da kurulmuş, büyük veri için kullandığı 4 boyutlu tanım (4Vs), yayınladığı araştırma/analizler ve büyük şirket/devlet kurumlarına verdiği hizmetler ile bilinen teknoloji araştırma ve danışmanlık firması Gartner Inc.’e göre dijitalleşme (iş dünyası açısından), kaynakların, dijital teknolojilerin getirdiği fırsatları kullanarak, yeni gelir, büyüme ve değer katacak operasyonel sonuçlara dönüştürme sürecidir.

Dijital dönüşüm ise dijital teknolojiler geliştirerek/kullanarak insan toplumu, devlet, iş yapış şekilleri, süreçleri ve iletişim araçlarındaki değeri arttıran derin değişimi ifade etmekte olup basit olarak kağıtsız ortama geçişi anlatmaktadır.

Türkiye dijital dönüşümünü sürdürüyor, Türkiye hızla dijitalleşiyor gibi haberleri basında görebilirsiniz. Bu haberlerin içinde ülkemizde yaklaşık 40 milyon bilgisayar, yaklaşık 50 milyon internet ve 46-48 milyon sosyal medya kullanıcısının olduğuna dair istatisikleri görebilirsiniz. Gerçek durum böyle mi? Türkiye gelişmiş ve gelişmekte ülkelerin seviyesinde mi? Dünya’daki dijital/dijitalleşme ile ilgili endekslere ve araştırma raporlarına bakalım.

• Aşağıda Dünya Ekonomik Forumu indekslerindeki ilk üç ülke ve Türkiye’nin sırası görülmektedir;
  Networked Readiness Index (Bu indeks, altındaki bir çok alt indeksin ağırlıklandırılmış toplamından oluşan ve ülkeleri rekabet ve refah için bilişim ve iletişim teknolojilerinin ne kadar kullandığını dolayısıyla dijital dünyadaki konumunu göstermektedir)
  1. Singapur
  2. Finlandiya
  3. İsveç
  48. Türkiye
• Availability of Latest Technologies Index (Bu indeks, ülkenin en son teknolojiler-deki kapsamını belirlemektedir)
  1. Finlandiya
  2. Amerika Birleşik Devletleri
  3. Norveç
  55. Türkiye
• Infrastructure and Digital Content (Bu indeks, ICT-bilişim ve iletişim teknolojisi altyapı gelişmişlik durumunu ve dijital içeriğin kullanılabilirliğini göstermektedir)
  1. Tayvan/Çin
  2. Norveç
  3. Finlandiya
  56. Türkiye
• Importance of ICTs to Government Vision of the Future (Ülkenin genel rekabet gücünü artırmak için ne kapsamda ICT-bilişim ve iletişim teknolojisi uygulama planını göstermektedir)
  1. Birleşik Arap Emirlikleri
  2. Singapur
  3. Katar
  73. Türkiye
  (http://reports.weforum.org/global-information-technology-report-2016/networked-readiness-index/)

Kredi kartı ve ödeme sistemleri sağlayıcısı Mastercard’ın 2017 Dijital Dönüşüm Endeksi, özel sektör bakış açısını yansıtmakta ve Türkiye’yi çalışmasında ülkeleri ayırdığı 4 sınıftan 3.seviyede olan kabuğunu kıran ülkeler sınıfında değerlendirilmekte ve yatırım cazibesi koruduğu belirtilmektedir ki seviyesi itibariyle yatırımın hem kamu hemde özel sektör tarafından gerçekleştirilmesinin kaçınılmaz olduğu açıktır. (https://newsroom.mastercard.com/eu/tr/press-releases/2017-dijital-donusum-endeksine-gore-dijital-rekabet-konusunda-hizla-gelisen-turkiye-yatirimcilari-cezbediyor/)

Ekonomimizin lokomotifi ve turizmimizin göz bebeği medeniyetler beşiği İstanbul, şehir olarak dijital mi diye bakarsak maalesef burada da çok çok gerilerdeyiz!

Sonuç olarak, Türkiye sahip olduğu önemli demografik özelliklerine rağmen dijitalleşmede hak ettiği yerde değildir. Dijitalleşmede geç kalmamak ve rekabet avantajını yitirmemek adına bir an önce aşağıdakilerin uygulanması tercih olmaktan çıkıp zorunluluk haline gelmiştir.

• Kurumlar üstü bir kurumun himayesinde, sektör tecrübesi olan tecrübeli özel sektör temsilcisi, bürokrat ve danışmanlardan oluşan bir kurul kurularak Türkiye’nin kısa, orta ve uzun vadeli master/ana planı oluşturulmalıdır.
• Master plana uygun tüm teşvik ve destekler dahil tüm yasal düzenlemeler belirlenen önceliklere göre gerçekleştirilmelidir.
• Sadece dijital ve dijitalleşmeden sorumlu bakanlık oluşturulmalıdır. Dünyadaki örnekleri;
  − Fransa’da Dijital İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı, Fas Asıllı Mounir Mahjoubi
  − İngiltere’de Dijital ve Kültür Bakanı, Matthew Hancock
  − Gelişmekte olan ülkelerin öncülerinden Polonya’da Dijital İşlerden Sorumlu Bakan Anna Strezynska
  − Tayland’da Dijital Ekonomi ve Toplum Bakanlığı
• 3.Havalimanı ve diğer mega projeler ile bölgenin merkezi olması beklenen İstanbul’un belediyecilik, şehir, çevre vb tüm unsurları içeren dijitalleşme hamlesi gerçekleştirilmelidir.
• Dijitalleşme farkındalığını arttıracak kamu spotlarının yayımlanması sağlanmalıdır.

Yukarıdaki maddeler dijitalleşmenin temel strateji yapı taşları olup somutlaştığında bir çok alt aksiyon ve detaylar geliştirilebilir.

Emrah Cora