Senin Liderin Hangisi ?

• LİDER DEDİĞİN FENOMEN OLUR.

Sokakta, kahvede, işte, markette vb. yerlerde siyaset konuşabilen bir toplumuz.  Özelikle son yıllarda referandumlar, yereller, geneller derken tam bir seçim uzmanı olduğumuz aşikardır. Tabi bu kadar seçim yaşayan bir  halkın liderinde ve ya liderlerinde oldukça fazla özellik istemeside kaçınılmaz. Peki  100 senesine yaklaşan benim güzel Cumhuriyet’imde ülkeme liderlik yapacak kişilerde arayacağımız özellikle ne olabilir acaba.

• Cumhuriyet Halk Partisi’nin adayı Yalova Milletvekili Muharrem İnce
• İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener
• Adalet ve Kalkınma Partisi ile Milliyetçi Hareket Partisi’nin kurduğu Millet İttifakı’nın ortak adayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
• Halkların Demokratik Partisi’nin adayı tutuklu İstanbul Milletvekili Selahattin Demirtaş
• Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu
• Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek

Yarışa katılacak liderlerimiz bunlar , iyisiyle kötüsüyle ülkeyi yönetecek bize başkanlık yapacak isimler.Liderlik, diğer pek çok konu ile kıyaslandığında muhtemelen hakkında daha fazla yazılan, araştırılan ve tartışılan bir konu olmuştur. Yine de, kendisine gösterilen bu büyük ilgiye karşın, liderlik hala tam olarak açıklanamayan bir kavram olarak kalmıştır.

• YANDAŞ TOPLAMA

Siyasi liderlik, bir siyasi hareketin ya da partinin ulaşmaya çalıştığı amaçlar için yandaş kazanmak ve kazanılan yandaşları hedefe ulaşmak için organize ve motive ederek yönetme ve yöneltme eylemi olarak tanımlanabilir. Siyasi lider de, örgütünü ve yandaşlarını ya önceden belirlenmiş hedeflere ya da bizzat kendi ürettiği hedeflere ulaşmak için yönlendiren ve peşinden sürükleyen kişidir.

Siyasi lider, örgütünün, yani yönettiği siyasi partinin hedefine ulaşması için, yüksek düzeyde bir ikna, inandırma ve bağlılık yaratma gücüne sahip olabilmelidir. Çünkü, diğer örgütlerde olduğu gibi, siyasi parti liderinin elinde, ücret, yükselme, izin, vb. gibi somut ödüllendirme ya da işten çıkarma, maaş kesme, ilerlemesini durdurma, vb. gibi cezalandırma araçları yoktur. Dolayısıyla, liderlik ederken kullanacağı en önemli gücü, insanlar üzerinde yaratacağı ikna ve inandırma etkisi ile kendisine yönelik oluşturacağı hayranlık, sevgi ve saygı olacaktır. Bu nedenle, siyasi liderin kişilik ve iletişim özellikleri, diğer örgüt liderlerine göre daha önemli hale gelmektedir.

Liderlik etkileyici bir sosyal  fenomen olarak, coğrafya, kültür ve milliyete bakmaksızın tüm toplumlarda ortaya çıkmıştır.

Artık liderler meydanlardaki kulaktan kulağa yayılan konuşmaları,ince nüansları değilde iletişim kanallarını nasıl kullanıyor ve buralarda kimlerin ruhuna dokunuyor bunlara bakılıyor.

• ELİ YÜZÜ DÜZGÜN LİDER.

Medya çağı esas olarak Özal ile başladığı için Özal’dan öncekiler ve sonrakiler diye bakılabilmektedir. Her iki dönemde de etkin olan Necmettin Erbakan, Bülent Ecevit ve Süleyman Demirel fiziksel görünümleri ile Başbakan olmamışlardır. Özal sonrası gelen liderler arasında Tansu Çiller hem kadın, hem de güzeldir ve sırf bu özelliklerinden dolayı kendisine oy veren vatandaşlarımız olmuştur. Bugün Recep Tayyip Erdoğan’ın boylu,poslu oluşu,düzgün fiziğinin oluşuda etkilediği kitleler açısından önemli bir kriterdir.

• İLK SEÇİM RESMİ !

Günümüzde geniş halk kitlelerince tanınmayan yüzü olan başarılı bir politik aday yoktur, olamazda. Bu nedenle, her liderin resmi kampanya fotoğrafları bulunmaktadır. Bu fotoğraflarda liderler hafif gülümsemekte ya da ciddi poz vermekte, baş ve omuzlar yer almaktadır.  Bu fotoğraflar afişlerde, broşürlerde, zaman zaman haberlerde de kullanılmaktadır. Fotoğrafı seçim kampanyasında ilk kez kullanan Abraham Lincoln’dür. New York stüdyo fotoğrafçısı Matthew Brady tarafından 1860’da seçim kampanyasında çekilen fotoğraflarda, Lincoln’ün portresi yer almaktadır. Fotoğrafçı Brady, Lincoln’ün uzun boylu ve zayıf görünümünü, boynunu daha kısa göstermek için adayın yakasını yukarı doğru çekerek değiştirmiş, Lincoln’ün yüzünde sert çizgileri kaldırmak için fotoğrafa rötuş yapmıştır” Türkiye’de profesyonel anlamda ilk kez ANAP’ın kampanyası siyasi iletişimde yeni bir yol olan yıldız stratejisini hayata geçirmiştir. Özal siyasi bir yıldız olarak yeniden üretilmiş, kamera karşısında duruş ve konuşma konularında eğitime alınmıştır.

• FENOMEN ( STAR)  LİDERLER ?

Yapılan analizlere göre “Siyaset artık pazarlamanın koşulları içerisinde lider, aday ya da örgüt/parti düzeyinde ürünler olarak değerlendirilmekte ve benzerler arasında farklı olanı yaratmada, iletişimin olanaklarından her geçen gün daha fazla yararlanmaktadır. Artık ürün ile lider ya da star (genel anlamda birey) arasında bir fark yoktur”. Türk siyasi hayatında Turgut Özal ile başlayan, liderlerin hemen alınıp tüketilmeye yönelik bir ürün gibi tasarlanarak oluşturulması yaklaşımı, Belki Cem Uzan’ın 2002 seçimlerinde tamamen lider odaklı kampanyasıyla daha ön plana çıkmıştır. Anlaşılması kolay, basit, net, açık, tutarlı ve kesintisiz mesajlarla kitlelere hitap ederek başarıya ulaşmayı hedeflemiştir. Yıldız’a göre Cem Uzan’ın seçim çalışmaları A’dan Z’ye bir reklam tasarımı olarak değerlendirilmekte, yeni çağın “star yaratma” endüstrisi olarak ifade edilmektedir. Cem Uzan bir “siyaset adamı” olmaktan öte, üretimden tüketim için müşteriye sunulduğu noktaya kadar “ticari bir ürün” olarak görülmüştür. Bu durum daha çok Başkanlık seçimlerinin ya da az partili sistemlerin olduğu ülkeler için geçerlidir.

• SEÇİM !

Çocukları, dini, milli duyguları kullanan liderler, marka elbiseler içerisinde şık, hareketli, dinamik, genç görünümlü liderler, sevgi, hiddet, coşku gibi duygusal görünüm sergileyen liderler vb. iletişim araçlarında yer almakta, bunlar sterotipleşen imajlar olarak görülmektedir. İletişim araçları ve ekonominin birlikte yaşama sunduğu yıldız sistemi anlayışı içerisinde sterotip görünümlere sahip olan siyasi liderler, bir liderden çok pazarlama biliminin ürettiği bir imaj, hayali bir kimlik olarak karşımıza çıkmıştır. Hayali kimlikler üzerinden kurulmaya çalışılan imajlar, kısa vadede başarılı olarak değerlendirilebilirken, uzun vadede derinliksizlikleri nedeniyle yok olmuş, beraberinde liderleri ve partilerini de sürüklemişlerdir.

Türkiye keskin bir viraja giriyor, değişen sistem ile birlikte ilk kez seçimler olacak. Aslında liderlerinde işi çok zor, pranga vurulmayan, Allah’tan başka kimsenin önünde eğilmeyen aziz Türk Milletine baş olmak hiç kolay değil. Her şeyi en ince noktasına kadar düşünüp paravanın arkasına öyle geçip aklımız ve vicdanımızla hareket etmemiz gerekecektir.

Kaynak: (Aktaran: Yengin 2004a) (Yıldız 2002: 16) (Yıldız 2008: 1).

Onur Avcı